شعر تاتی: منظومه پلنگاه از جهاندوست سبزعلیپور
این شعر بخشی از منظومه بلندی است به نام پلنگاه که شکل کاملش در آینده - اگر خدا بخواهد - به صورت چاپی منتشر خواهد شد. شعر گویشی و محلی را بدون فایل صوتی آن نمیتوان خواند.
قَدیمَه روزان نشانه پلنگاه
2) دور از اشته دلم کرا پترَکه غَم کرا مَن وَرگه شـیار اِترَکه
3) وقتی بشیش بشِه چَمَه تَرانه شندر آبِــــه اَ شادیَه زَمانـــه
4) اشته نازاینه زرجان پَر بگَت سیاه کلاجان عَروسی سَر بگت
5) کاریش بینی ام زمانه پلنگاه
چنده گیرم ترا مانه پلنگاه
6) بهار که بی دگردیمان سینه کو کس دنپرسی چمه پا پینه کو
7) واران واری اشکاجیمان توله ویـر نواریمان چمه گالش خله
8) پخسیمان یندی خلته خاشه کو آخلدیمان رزه و باغان واشه کو
9) کاش که پلنگاه ای گره آگردم
خردن ببـم اَ تنــــگه یان دگردم
10) پلنگاه وقتی ته بشیش شَو آبه جان پَرمان لس بگنس کَو آبه
11) شَخته بامَه شادی غَم و درد آبه سیاه خری بامَه هوا سَرد آبه
12) وا بگنس چمه لاخانش اِکرد سیا غَـــمه چَمَه کَسانش اِبرد
13) پلنگاه جان کاش ای کمی تاو باریش
ســـــیاه روزان را کمی اوتاو باریشبرای خواندن معنای شعر و نیز اوانویسی ان به خط لاتین به ادامه مطلب در زیر مراجعه فرمایید.
نکته: پلنگاه نام مجموعه کوهی است در شاهرود خلخال روبروی درو، کلور و شال و چند روستای دیگر. در چند دهه گذشته به دلیل زندگی دامداری و کشاورزی، ارتباط مردم این نواحی با پلنگاه بسیار زیاد بود و مردم اغلب شب را در کوه پلنگاه با دامهای خود میماندند و اول صبح شیر و محصولات لبنی را به روستا میفرستادند.
معنای اشعار تاتی
1) پلنگاه! ای انبان نان (کولهپشتی) قدیمی ما // پلنگاه! ای نشان روزهای قدیمی ما.
2) دور از تو دلم دارد میترکد و منفجر میشود // غم دارد همچون گرگی به من حمله میکند.
3) وقتی رفتی ترانهها و خوشیهای ما رفت // و پاره پاره شد آن زمانه شادیهای ما.
4) کبکهای نازنین تو پر گرفتند [و رفتند] // [به جایش] کلاغهای سیاه هجوم آوردند.
(نکته: در تاتی وقتی میبینند کلاغهای سیاه دسته دسته به سمتی حمله میبرند، میگویند: «کلاجانه عروسیه» یعنی کلاغها عروسی گرفتند).
5) پلنگاه! تو کجایی ببینی این زمانه را // چقدر ما برایت بهانه بگیریم.
6) بهار که میشد، در سینههای کوه میگشتیم // کسی نمیپرسید از پینۀ پای ما.
7) باران میبارید میشکافتیم گل و لای را // و به یاد نمیآوردیم که گالش ما سوراخ است.
8) دنبال میکردیم همدیگر را در بین خاشاکها// غلت میزدیم در بین علفهای باغ.
9) پلنگاه کاش یکبار [دیگر هم] برمیگشتی// [ما هم] بچه میشدیم آن کوچهها را میچرخیدیم.
10) وقتی پلنگاه تو رفتی، شب شد // و تمام تن ما از کتکهایی که [از دست زمانه] خوردیم کبود شد.
11) یخبندان آمد، شادی به غم و درد تبدیل شد// ابر سیاهی آمد، هوا سرد شد.
12) باد وزید و شاخههای ما را شکست// غم سیاه آمد و کسان ما را بلعید.
13) پلنگاه جان! کاش کمی طاقت میآوردی// و برای روزهای سیاه ما آفتاب میآوردی.
1) čama qadim.a amâna palangâ//gadim.a ruz.ân nәšân.a palangâ.
2) dur az әštә dәl.әm kәrâ pe.trak.ә// qam kәrâ man varg.ә šiyâr e.trak.ә.
3) vaxti bә.šiš bә.še čama tarâna// šәndәr â.be a šâdi.y.a zamân.a.
4) әštә nâzâyn.a zәrej.ân par bә.gat// siyâ kalâj.ân arus.i sar bә.gat.
5) kâ.r.iš b.in.i әm zamân.a palangâ// čanda gir.am tә.râ mâna palangâ.
6) bәhâr kә bi, da.gard.imân sina ku// kas da.nә.pars.i čama pâ pina ku.
7) vârân vâr.i әškaj.imân tәvәlә// vir nә.vâr.imân čama gâlәš xәl.ә.
8) pe.xәs.imân yandi xәlt.ә xâš.ә ku// â.xalt.imân raz.u bâq.ân vâš.ә ku.
9) kâš kә palangâ i gara â.gârd.am// xәrdan bә.bam a tang.a.y.n da.gard.am.
10) palangâ vaxt.i tә bә.š.iš, šav â.be// jân.par.әmân lәs bә.gәn.әs kav â.be.
11) šaxta bâma šâd.i qam u dard â.be// siya xәr.i b.âma havâ sard â.be.
12) vâ bә.gәn.әs čama lâx.ân.әš e.kard// siyâ qam.ә čama kas.ân.әš e. bard.
13) palangâ jân kâš i kam.i tâv b.âr.iš// siyâ ruz.ân râ kam.i âvtâv b.âr.iš.
